Het bankgeheim herzien?

Het bankgeheim is lange tijd tot groot ongenoegen van menig lidstaat goed gewaarborgd gebleven in verscheidene belastingparadijzen. De hoogtij dagen van het bankgeheim lijken tot het verleden te behoren. Het ‘geheim’ begint langzaam scheurtjes te vertonen die een  inlichtingenuitwisseling tussen partijen mogelijk maakt en in sommige gevallen zelfs de gehele opheffing van het bankgeheim tot gevolg heeft. Eerst kort over het bankgeheim. Waartoe dient het eigenlijk? Een vermogend persoon kan verkiezen zijn geld naar een buitenlandse bank te verplaatsen. Dit zijn veelal banken in de zogenaamde belastingparadijzen die een aantrekkelijk fiscaal klimaat kennen en bovendien de garantie geven dat het geheim blijft dat persoon X zijn geld in het belastingparadijs heeft gestald. In het bijzonder is het van belang dat het bankgeheim gewaarborgd kan blijven tegenover de (Nederlandse) fiscus. De vermogende persoon kan op deze manier het beeld creëren dat zijn belastbare vermogen lager is, dan werkelijk het geval. De fiscus kan dit immers niet achterhalen omdat de belastingparadijzen een bankgeheim aan hun cliënten garanderen. Voor de Belastingdienst lijkt het tij te keren. In de afgelopen jaren hebben verscheidene Europese lidstaten (Luxemburg, Oostenrijk, België en Zwitserland) met een bestaand bankgeheim hun wet en regelgeving versoepeld om de buitenlandse fiscus bij te  staan in de strijd tegen het wegsluizen van belastinggeld. Weliswaar was informatieverstrekking reeds mogelijk in het geval van een bankgeheim, maar in de werkelijkheid werd hieraan geen gevolg gegeven. Het bankgeheim werd zelden doorbroken. Deze praktijk lijkt gewijzigd door de volgende gebeurtenis. In april 2009 werd op de G20 in Londen de mededeling gedaan dat (mogelijk) een grijze of zwarte lijst zou worden opgesteld van niet-coöperatieve landen. Niet-coöperatief betekende dat onvoldoende medewerking werd verleend aan lidstaten die verzochten om informatie ter bestrijding van belastingontduiking. Dit voorstel om tot een lijst met onwelwillende lidstaten te komen, was reeds eerder gedaan in de rapportage van de OECD voorafgaand aan de G20. Dit vooruitzicht leidde ertoe dat de vier hierboven genoemde lidstaten collectief instemde met een versoepeling van het bankgeheim. Naar aanleiding van de G20 deed de volgende belangrijke wijziging zich voor in de bestaande praktijk. Veelal is niet langer het recht van de aangezochte staat (bijv. Zwitserland) van toepassing op de inlichtingenverstrekking, maar het recht van de verzoekende staat (bijv. Nederland). Dit laat dus minder ruimte dan voorheen om het bankgeheim te kunnen garanderen. Mogelijk zal het bankgeheim in Europa op den duur verdwijnen. Of dit het wegsluizen van geld voorkomt valt te betwijfelen. Er zijn nog steeds voldoende belastingparadijzen buiten de Europese grenzen die zich weinig gelegen laten aan de kritiek dat strafbaar gedrag wordt gefaciliteerd. Dat belastingontduiking lastiger wordt gemaakt lijkt zonder twijfel. Dit zal in ieder geval de Belastingdienst goed in de oren klinken.