Onderzoek bij derden

De Belastingdienst mag een onderzoek bij derden instellen. De bedoeling daarvan zal veelal zijn contra-informatie te vinden. Zo kan bij een groothandel nagegaan worden of de daar inkopende detaillisten wel alle inkopen hebben geboekt. Inkoopverzwijging wijst heel sterk op omzetverzwijging. Ook trustmaatschappijen hebben te maken met derdenonderzoeken vaak met de bedoeling te achterhalen wie er precies achter een klantvennootschap zit. De derde die verzocht wordt informatie te leveren zal dat veelal liever niet doen. De eigen geheimhoudingsplicht, de klantrelatie  en de angst voor een concurrentienadeel (de ene groothandel krijgt wel een verzoek en de andere niet) zijn serieuze bedenkingen bij zo’n derdenonderzoek. Bovendien is er de angst ‘’te veel’’ te geven en kan men daarvoor verantwoordelijk worden gehouden door een slachtoffer van de onderzoeksdrift van de fiscus?  Dat maakt dat de aangezochte derde een stappenplan moet doorlopen om te bezien of en in hoeverre aan het informatieverzoek moet worden voldaan. Ieder geval is anders, maar veelal zullen onder andere  de volgende vragen beantwoord moeten worden. --is men wel administratieplichtig? Vooral particulieren kunnen dan de boot afhouden. --zo ja, is men wel administratieplichtig ten aanzien van de gevraagde informatie en behoort de gevraagde informatie wel tot de administratie? --wie vraagt de informatie precies en gebeurt dat schriftelijk? Ook achteraf wil de derde immers kunnen vaststellen wat er precies gevraagd is en wat er precies gegeven is. --kan men zich geheel of ten dele op een formeel of informeel verschoningsrecht beroepen? --wordt de informatie gevraagd ‘’ten behoeve van de belastingheffing’’ van derden ? Het is dus gepast naar het doel van de informatieverzameling te vragen. --is het verzoek niet buiten alle proporties? Zo moet de Belastingdienst het belang bij het verkrijgen van de informatie afwegen tegen de last die het verzamelen en verstrekken vormt voor de derde. Bij hele brede informatieverzoeken rijst soms de vraag of dit een ‘’fishing expedition’’ is waarbij veel te veel irrelevante informatie wordt  gevraagd terwijl de fiscus blijkens een al oude zaak (Stad Rotterdam) wel een pool van (wellicht) relevante informatie mag opvragen. Het ging in die zaak om het bij de verzekeraar Stad Rotterdam naspeuring doen naar (het bezit van) pleziervaartuigen. Het kan zijn dat er verschil van mening blijft bestaan over de vraag of en zo ja welke informatie verstrekt moet worden. Het weigeren van de vereiste medewerking kan een strafbaar feit opleveren (art. 68 en 69 AWR). Waarschijnlijker dan vervolging is dat de Belastingdienst een civiel kort geding begint om de informatie onder last van een dwangsom alsnog af te dwingen. De derde kan wanneer hij onder deze dreigingen bezwijkt een kostenvergoeding eisen omdat hem onrechtmatig een verplichting is opgelegd (art. 53 lid 5 AWR). Helaas kan hij niet een zg. informatiebeschikking vragen en die bij de belastingrechter bestrijden. Als er een kostenvergoeding volgt, staat daarmee vast dat het informatieverzoek geheel of ten dele onrechtmatig was. De thans nog onbeantwoorde vervolgvraag is of de fiscus de zo afgedwongen informatie kan blijven gebruiken of dat deze ongezien en ongebruikt teruggegeven moet worden. Mag de derde zijn klanten/relaties inlichten over het derdenonderzoek? De fiscus zal graag een zwijgplicht suggereren met verwijzing naar de geheimhoudingsplicht van art. 67 AWR. Het is zeer de vraag of dat juist is. Dit artikel lijkt alleen van toepassing op degenen die beroepsmatig betrokken zijn bij de uitvoering van de belastingwet. Internationaal: Het kan zijn dat de Belastingdienst geen informatie voor zichzelf verzamelt maar voor een buitenlandse fiscus. Dan gelden weer andere regels. In alle gevallen is het verstandig om met een terzake deskundige advocaat te overleggen over het al dan niet verplicht te zijn om mee te werken, en welke voorwaarden daaraan gesteld dienen te worden. Neemt U gerust contact met ons op (020-3121600). Mr M.J. van Dieren (of counsel) en mr C.J. van Bavel