Dawn raid season (over zoekingen) en privacy

Recentelijk is ons gebleken dat de FIOD-ECD het koude winterweer heeft getrotseerd om een aantal van onze cliënten te “verblijden “ met een bezoek. Het is nuttig eens stil te staan bij een aantal "vervelende" aspecten hiervan. Uiteraard gaat het hier om een eufemisme. Een bezoek van de FIOD-ECD houdt meestal in dat de volledige administratie en alle ruimtes in gebruik bij cliënten doorzocht worden op zoek naar eventuele stukken die belastend zouden kunnen zijn. Meestal wordt daarbij ook een integrale kopie van de bestanden op de servers gemaakt, waarmee al het email verkeer van de bij het bedrijf werkzame personen wordt meegenomen. Anders dan bij de inbeslagname van schriftelijke informatie is het probleem bij het kopiëren van digitale bestanden dat er veel meer wordt meegenomen dan alleen die bestanden die voor het onderzoek relevant kunnen zijn. Hoewel de digitale kopieën later door de FIOD-ECD ambtenaren worden gefilterd op mogelijk interessante (lees belastende) stukken is dit geenszins een garantie dat andere los van de zaak staande emails worden bekeken. Daarbij kan het zo zijn dat tijdens zo’n operatie door de FIOD-ECD andere mogelijke strafbare feiten worden ontdekt. Het materiaal dat in dit verband wordt gevonden is, ook al is het vergaard in een ander onderzoek, als bewijs bruikbaar. Het overkwam, naar verluid, Guus Hiddink. In een onderzoek naar een bestuurlid van PSV die ondermeer werd verdacht van ontucht met minderjarige jongens is uiteindelijk de verdenking van belastingontduiking tegen Hiddink ontstaan. Om de privacy-inbreuk nog eens te verergeren wordt bij doorzoekingoperaties ook nog eens veelvuldig gebruik gemaakt van telefoontaps. De doorzoeking is vaak de eerste gelegenheid dat een betrokkene kennis neemt van het feit dat bijvoorbeeld de belastingdienst een fiscale discussie heeft laten escaleren in een fiscaal strafrechtelijk onderzoek. Een tap zou interessant kunnen zijn om te vernemen hoe de betrokkenen daarop reageren. Ik maak het nog erger. Naar aanleiding van een recente ervaring houd ik er rekening mee dat de overheidsspionage niet ophoudt nadat de FIOD-ECD ambtenaren het pand hebben verlaten. Er is een mogelijkheid dat er in de tussentijd afluistermicrofoons zijn geplaatst! Dat u het maar weet. Het hoeft geen betoog dat hiermee een enorme inbreuk op de privacy van de betrokken werknemers wordt gemaakt, met name op die van hen die geen enkele rol hebben in het strafrechtelijk onderzoek. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens erkent dat het recht op bescherming van het privéleven niet beperkt is tot het woonhuis van een individu maar ook betrekking heeft op de werkplek. Ondanks de enorme vlucht aan deeltijdwerk, adv dagen, mama en papa dagen, speelt voor de meeste werknemers een groot gedeelte van hun leven zich op de werkvloer af. Ook dit is onderdeel van hun privéleven evenals de sociale contacten die nu eenmaal ook vaak nog worden onderhouden (veelal door emails) gedurende werktijd. Het komt mij voor dat hier in de praktijk nauwelijks bij wordt stil gestaan door de opsporingsautoriteiten. Tenslotte wordt een doorzoeking door velen als zeer intimiderend en ingrijpend ervaren. Helemaal wanneer de FIOD-ECD met veel machtsvertoon alle uitgangen blokkeert met gewapend personeel. Een dergelijk opsporingsmiddel kan door de impact op werknemers en negatieve publiciteit het einde van het bedrijf betekenen. In veel zaken zijn de middelen dan ook erger dan het doel: niet de eventuele veroordeling, maar het onderzoek zelf vormt de ergste bestraffing. Een vorm van bestraffing die ook niet meer ongedaan kan worden gemaakt nadat de cliënt onschuldig is gebleken en waarvoor zo goed als nooit een schadevergoeding wordt uitgekeerd. Ons kantoor heeft op haar website een handleiding gepubliceerd die u op een doorzoeking kunnen voorbereiden en zo de schadelijke effecten zoveel mogelijk kunnen verminderen. Eén lichtpuntje nog in deze duisternis: Waar dit soort zoekingen meestal rond 6.15 pleegt aan te vangen, was het nu na 9.00. Dus geen echte "dawn raid" meer.